پایان مناقشه بین باغدار و زنبوردار “سم پاشی و مرگ زنبورهای عسل” کلید واژه هایی هستند که اخیرا زیاد شنیده می شوند، عموما زنبوردار انگشت اتهام را سمت مدیران تصمیم گیرنده و باغدار می گیرد و باغدار سمت زنبوردار. پای درد دل هر کدام که بنشینیم شرح مثنوی ای خواهیم شنید که گویی […]
پایان مناقشه بین باغدار و زنبوردار
“سم پاشی و مرگ زنبورهای عسل” کلید واژه هایی هستند که اخیرا زیاد شنیده می شوند، عموما زنبوردار انگشت اتهام را سمت مدیران تصمیم گیرنده و باغدار می گیرد و باغدار سمت زنبوردار. پای درد دل هر کدام که بنشینیم شرح مثنوی ای خواهیم شنید که گویی حقیقت همین است و لا غیر. اما مهم آن است که بازنده اصلی زنبوران عسل هستند. حشرات مقدسی که جرمشان سود رساندن به هر دو گروه است. این مشکل قدمتی چند دهه دارد.گرچه این موضوع در بسیاری از کشورها با وضع قوانین محدود کننده به حداقل رسیده است اما کماکان به عنوان یک مشکل جهانی مطرح است. در همین راستا طی ماه های ابتدایی 2023 طورماری توسط محققین و دوستاران محیط زیست جمع آوری شد تا اتحادیه اروپا را وادار به اتخاذ تصمیمات سختگیرانه تر در خصوص مصرف سموم کشاورزی نماید. اما به راستی انتهای این مناقشه به کجا ختم خواهد شد؟ آیا می توان پایان شیرینی را برای آن متصور شد؟ گرچه این روزها مرگ هزاران کلنی زنبور عسل کام بسیاری از زنبورداران و دوستان محیط زیست را تلخ کرد و زخم های اقتصادی عمیقی بر پیکر زیست بوم های طبیعی و بهره برداران این بخش وارد نمود اما تجربه نشان داده است کلید این معما در دستان علم است. تجربیات گذشته خصوصا در حوزه بیماری های واگیری چون طاعون، کرونا و … نشان داد که حرف اخر را علم می زند. اما ارتباط این موضوع به یکی از مهمترین مشکلات صنعت زنبورداری ایران(سم پاشی و تلفات کلنی های زنبور عسل) از اینجا شروع می شود که از زمان کشف آر ان ای های مداخله کننده(RNAi) در سال 1998 کاربرد آنها نتایج هیجان انگیزی به همراه داشته است به طوریکه در 10 آگوست 2018، سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) داروی patisiran را به عنوان اولین داروی مبتنی بر RNAi که در درمان اختلالات عصبی موثر بود، تایید کرد. این دستاورد، عصر جدیدی را در توسعه داروهای هدفمند با استفاده از فناوری RNAi آغاز نمود.
در حوزه حفاظت از گیاهان نیز نتایج نشان داد که RNAi ها پتانسیل قابل توجهی در کنترل آفات دارند. در 15 ژوئن 2017 آژانس حفاظت از محیط زیست ایالات متحده (EPA) اولین ذرت تراریخته مقاوم به حشرات را( موسوم به (MON87411 تایید کرد. در حقیقت در این گیاه مقاوم RNA های دو رشته ای یا dsRNA ها به صورت هدفمند بر ژن DvSnf7 اثر می گذارند و سبب کنترل کرم های ریشه ذرت می شوند. این مورد نیز انقلابی را در تاریخ آفت کش ها بوجود آورد.
RNA ها به عنوان آفت کش های زیستی ضمن سازگار بودن با محیط زیست پتانسیل کنترل طیف وسیعی از انواع آفات و بیماری ها را با کارایی بالا دارند. لذا به آنها به عنوان یک استراتژی کنترل کننده زیستی آفات در آینده نزدیک نگریسته می شود. اگرچه برخی از مشکلات فنی و کاربردی چون روش کاربرد و پایداری این موارد هنوز باقی مانده است که باید با تحقیقات بیشتر حل شوند، اما همانطور که مشکلات فنی و کاربردی یکی یکی حل می شوند، انتظار می رود کاربرد آفت کش های مبتنی بر dsRNA در کشاورزی گسترش یابد.
نتایج نشان می دهد که امکان کنترل زیستی حشرات آفت در کشاورزی به کمک تکنیک dsRNA وجود دارد و لذا تحقیق در خصوص تولید حشره‌کش‌های مبتنی بر dsRNA در مقیاس تجاری در حال انجام است.
در حقیقت خاموش کردن ژن های مربوط به تولید مثل کنه واروآ با کمک این تکنیک که از سال 2012 شروع شد و به نتایج قابل توجهی نیز رسیده است می تواند منجر به عدم مصرف داروهای شیمیایی در کلنی های زنبورعسل گردد. همچنین استفاده از این تکنیک برای مبارزه با آفات کشاورزی به معنای عدم مصرف سموم پرخطر برای زنبور عسل در مزارع کشاورزی است. حل شدن مشکلات این تکنیک و تجاری سازی آن در آینده نزدیک یعنی کمک به پایان تراژدی مرگ زنبورها در اثر سمومیت با سموم کشاورزی است.
پایش وضعیت تلفات کلنی های زنبورعسل کشور
نظرات